سوال:آیا می توان از ولی فقیه انتقاد کرد؟

آیا می توان از ولی فقیه انتقاد کرد؟

پاسخ:

بر اساس اعتقادات دینی ما فقط پیامبران ( ع) ، حضرت زهرا (س) و ائمه اطهار( ع)  معصوم اند. از این رو هیچ کس ادعا نمی کند احتمال اشتباهی در رفتار و نظرات ولی فقیه نیست. احتمال خطا و اشتباه در مورد ولی فقیه وجود دارد و ممکن است دیگران به خطای او پی ببرند.

 از این رو می توان از ولی فقیه انتقاد کرد. ما نه تنها انتقاد از ولی فقیه را جایز می شماریم ، بلکه بر اساس تعالیم دینی معتقدیم یکی از حقوق رهبر بر مردم لزوم دلسوزی و خیر خواهی برای اوست.

این حق تحت عنوان "النصیحه لائمه المسلمین" تبیین شده است. نصیحت در این عبارت به معنای پند و اندرز نیست، بلکه دلسوزی و خیر خواهی برای رهبران اسلامی است؛

بنابر این نه تنها انتقاد از ولی فقیه جایز است، بلکه واجب شرعی مسلمانان است، و منافع و مصالح شخصی یا گروهی نباید مانع انجام آن شود.

لیکن در انتقاد از ولی فقیه رعایت نکات زیر لازم است:

1 -اخلاق اسلامی در هنگام انتقاد رعایت شود. در این مسئله رهبر با دیگر مومنان مشترک است. شرایط انتقاد شامل موارد ذیل است:

  پیش از انتقاد باید اصل اشکال ، محرز و قطعی باشد. نه آنکه مبتنی بر شایعات و اخبار غیر قابل اعتماد و یا بر اساس حدس و گمان و بدون تحقیق، مطلب ناحقی به کسی نسبت داده شود و موجب اعتراض و انتقاد قرار گیرد.

 به منظور اصلاح و سازندگی انتقاد شود، نه برای عیب جویی و رسوایی اشخاص.

  انتقاد بر اثر دلسوزی، خیر خواهی و صمیمیت باشد نه به سبب برتری طلبی.

  بدون هیچ توهین و جسارت ، مؤدبانه و با رعایت شؤون وی بیان شود. و در حقیقت انتقاد باید بسان هدیه ای تقدیم شود.

امام صادق فرمودند: احب اخوانی الی من اهدی الی عیوبی" محبوب ترین برادرانم کسی است که عیوب و اشکالاتم را به من هدیه کند.

2 -افزون بر موارد فوق ، بخاطر شخصیت و قداست خاص ولایت فقیه در نظام اسلامی ، مسائل دیگری نیز باید در نظر گرفته شود: به یقین، میان انتقاد کردن فرد از دوست خود، یا زن از شوهر و یا فرزند از پدر، یا شاگرد از استاد تفاوتی روشن وجود دارد. فرزند و شاگرد برای پدر و استاد خود احترام خاصی قائلند. اما فوق آنها قداستی است که برای امام و جانشین او وجود دارد.

قداست  محبتی همراه با احترام و تواضع است و چون ولی فقیه در مقام نیابتِ معصوم (ع)  قرار دارد از این رو از قداست بالایی بر خوردار است و رعایت کمال احترام و ادب برای او ضروری است و حفظ حرمت و شأن او بر همه لازم است لذا انتقاد باید به گونه ای بیان شود که هیچ گونه تأثیر سویی بر قداست و جلالت جایگاه ولی فقیه نداشته باشد.

3-سومین نکته ای که در انتقاد از رهبر باید در نظر گرفت، توجه به دشمن است. انتقاد از رهبر باید هوشمندانه طراحی شود تا موجب سوء استفاده دشمنان نشود؛از آن رو که رعایت این موارد در انتقاد از ولی فقیه لازم است، مجلس خبرگان کمیسیونی برای نظارت بر فعالیت های رهبری دارد که عملکرد ایشان را مورد بررسی قرار می دهد و در موارد لازم نتیجه ی آن را به اطلاع ایشان می رساند.

این هیأت تحقیق به پیشنهاد خود مقام معظم رهبری در مجلس خبرگان تشکیل شد.

به نظر می رسد برای رعایت همه اصول مزبور ، بهترین شیوه ی انتقاد ، نوشتن نامه به دبیر خانه مجلس خبرگان و بیان موارد لازم است.

انتقاد از دیگر مسئولان نظام در اصل 90 قانون اساسی مطرح شده است. یعنی هر کس شکایتی از طرز کار

مجلس ،قوه مجریه، قوه قضائیه داشته باشد، می تواند شکایت خود را کتبا  عرضه کند.

طبق اصل یکصد و سیزدهم قانون اساسی ، رهبر عالی ترین مقام رسمی کشور محسوب می شود. از این رو رعایت این نکات درباره او اولویت دارد.

شایان ذکر است که نباید انتظارداشته باشیم به همه ی مباحث و انتقاداتی که مطرح می کنیم پاسخ مختصر یا تفصیلی داده شود زیرا به دلیل پیچیدگی مسائل سیاسی و تصمیم گیریهای کلان اجتماعی و نیز امکان سوء استفاده دشمن از آنچه افشا خواهد شد، همیشه بیان انگیزه های مختلف عملکردها و تدابیر سیاسی برای عموم میسر نیست، ولی قطعا به نظرات، انتقادات و پیشنهادهای مفید توجه خواهد شد و موارد لازم به اطلاع ولی فقیه خواهد رسید.